#11 Popbiotoop. Mentoraat voor muziek
Iedereen maakt hetzelfde rondje
Hoi trouwe en nieuwe lezers,
Door diverse werkzaamheden in het verleden heb ik een grote voorliefde voor lokale muziek en onderwijs. In deze Mindnote wil ik wat dingen aan elkaar knopen.
Oude IJsselstreek
Ik ben opgegroeid in de gemeente Oude IJsselstreek. Ik trad daar vanaf mijn 15e op met mijn eerste band Out of Order, gaf vanaf mijn 19e gitaarles en organiseerde jamsessies voor mijn leerlingen (hierover meer in mijn nieuwe nieuwsbrief van H∞ked).
Tegenwoordig zit ik als redactiecoördinator en columnist van de krant de Gelderse Post bovenop het nieuws van de gemeente Oude IJsselstreek. In die gemeente is ook het Achterhoekse poppodium de DRU gevestigd dat momenteel financieel in zwaar weer verkeerd. Naast dit uitgebreide verhaal over de geldstromen, schreef ik er ook al wat columns over (Pecunia, Cultuurfabriek, Geen gage beschikbaar) en over de popmuziek in z’n algemeenheid (Pop Biotoop, Toppopmuzikant, Homo Ludens).
Lokale muziekjournalistiek
Als schrijver bij en later hoofdredacteur van 3voor12/Amsterdam leerde ik genieten van de kleine verhalen van muzikanten, oefenruimten, podia en de rest van de keten. De verleiding van grote artiesten en spraakmakende podia in de hoofdstad lag op de loer lag en redacteuren kregen dan vaak te horen: “Nee, we gaan niet schrijven over Skunk Anansi in de H&M, ik zie liever een interview hoe een lokale muzikant op een bankje van het Vondelpark inspiratie kreeg voor en liedje”.
Bij een gebrek aan een Achterhoekse variant, begon ik in 2015 Behind the Corner popmagazine. Na een periode van groei en na 300 publicaties, zag de stichting die inmiddels was opgetuigd helaas geen verdienmodel voor de toekomst.
Ontwikkeling op muziekscholen
Als producer en docent van het zakelijk curriculum van de popafdeling van het conservatorium van Amsterdam, leerde ik hoe ruwe diamanten daar hun eigen talenten, maar ook hun ongemakken en een netwerk van medemuzikanten ontwikkelen.
Bij de docentenvergaderingen werden drummers, zangers, gitaristen, toetsenisten en bassisten aan de hand van het AMACK -systeem één voor één besproken en de voortgang of stagnatie in de context van andere vakken of iemands thuissituatie evenwichtig op waarde geschat. Vervolgens ging een mentor in een persoonlijk gesprek verder kijken wat de behoeften en mogelijkheden van de student waren.
Ook werd de industrie in de school uitgenodigd en ontwikkelden we met programma’s als POPTV een veilige omgeving voor leerlingen om hun eigen artistieke ontwikkeling of dilemma’s te tonen aan én te bespreken met de mensen uit het veld. De waarde van deze gesprekken zijn niet te onderschatten.
Check maar eens welke artiesten de popafdeling van het conservatorium in Amsterdam heeft voortgebracht. Onder de bezielende leiding van Jack Pisters is een hele generatie muzikanten ontwikkeld die nu bij top van Nederland hoort.
Muziekmentoraat voor non-formele settings
Ergo, een muziekjournalist brengt muzikanten en hun omgeving met verhalen in kaart en een muziekdocent begeleidt en bespreekt hun ontwikkeling. In de popwereld zou (meer) persoonlijke mentoraat denk ik niet misstaan, juist buiten de opleidingen.
De popkoepels vervullen deze rol deels, maar de kennis en ervaring verschilt enorm. In 1983 ontstond bijvoorbeeld in de hoofdstad al de GroepenRaad Amsterdamse Popmuziek (GRAP), terwijl Poppunt Achterhoek nog geen twee jaar bestaat en het wiel nog moet uitvinden. Door het grote oppervlakte en de tientallen plaatsen duurt het ook lang om in de Achterhoek een fijnmazig netwerk uit te rollen en overal ogen en oren te hebben. Daarnaast heeft niet iedereen affiniteit met onderwijs of de didactische vaardigheden.
In het boek ‘Culturele hotspots en nonformeel leren. Cultuurparticipatie van jongeren in Gelderland op de kaart gezet’ (link) uit 2017 sprak ik over de zogeheten non-formele leerprocessen:
Muziekscholen en popmakelaars kunnen en hoeven dit mentoraat van non-formele settings niet alleen uit te voeren en hebben hierbij de hulp nodig van andere lokale muzikanten, uitbaters, programmeurs, muziekjournalisten én lokale politici. Inzicht in de lokale popsector en hoe deze zich verhoudt tot de (inter)nationale popsector is belangrijk. Ik vraag me alleen af of iedereen hetzelfde beeld heeft.
Piramide van talentontwikkeling
In de cultuurnota ‘Cultuur smeedt de toekomst’ van de Oude IJsselstreek zag ik de zogeheten Piramide van talentontwikkeling langskomen die ik ook al eens in een presentatie van de popmakelaar van Zutphen e.o. zag langskomen: “De piramide schetst een doorlopende lijn met als fundament de educatie: een brede basis vanuit het onderwijs, gericht op kennismaking met cultuur en erfgoed en je eigen talenten. Zowel in het basis- en voortgezet onderwijs als in het MBO en HBO. Vervolgens kan men zijn talenten verdiepen in de amateurkunst. In de vorm van daadwerkelijke participatie door deelname en beoefening van cultuur en erfgoed via muziekscholen, verenigingen en vrijwilligersrollen. Maar cultuur is ook gewoon genieten van de presentatie van cultuur en erfgoed. Elke regio heeft daarvoor instellingen in het middensegment zoals podia, musea, galeries, festivals en andere instellingen met een regionale betekenis nodig. En tot slot vergt een stevige culturele infrastructuur ook een klein topsegment van instellingen met landelijke of zelfs internationale uitstraling.”
Wellicht geldt dit voor andere disciplines, maar voor de popmuziek ben ik het hier niet mee eens. Als iedereen dan deze pyramide blijkbaar deelt, is het wellicht handig om ook een alternatief te hebben dat denk ik meer recht doet aan de popsector.
Volgens mij is het geen piramide, maar zijn het cirkels waarin muzikanten van verschillende niveau’s zich telkens door bewegen.
Popbiotoop
Het cirkeltje van een beginnende drummer uit Ulft of een ervaren gitarist uit Aalten die op (inter)nationale podia speelt verschilt niet zo veel. Voor de nieuwe plaat gaat de ervaren muzikant ook weer eerst de oefenruimte in, maakt vervolgens een ronde langs diverse podia en dan is het nog maar afwachten of de tickets net zo verkopen als bij de vorige plaat. Het is geen topdown wereld. Wie in het topsegment actief is, heeft geen garantie dat die daar over vijf jaar nog steeds is.
Daarnaast heeft deze muzikant wellicht nog een aantal zijprojecten waarmee hij of zij in dezelfde oefenruimte als de beginner repeteet en bij dezelfde kleinere podia of café’s optreedt. Misschien heeft hij of zij thuis wel een studio waarin beginnende bands worden opgenomen of is die muzikant als programmeur of grafisch ontwerper betrokken bij een lokaal podium. Een muzikant met een gemengde beroepspraktijk heet dat in Amsterdam.
De wereld waarin popmuzikanten zich bewegen noem ik liever een popbiotoop en bestaat uit verschillende fasen, ongeacht het niveau. Het plaatje dat ik knutselde is natuurlijk niet in beton gegoten, maar met vijf O’s allitereert het lekker en geeft het denk ik een aardig beeld van die verschillende fasen die dus weer vanaf het begin kunnen starten. In de popbiotoop bewegen zich dan allerlei Personen die meedoen aan Activiteiten of ze organiseren, en natuurlijk op verschillen Plekken (PAP).
Nou, kijk maar eens wat je ermee doet en hopelijk helpt het iemand in een gesprek met een wethouder, school, fonds, manager et. cetera.
Thanks voor het lezen weer en tot een volgende!
∞ Meindert ∞
p.s. wie in de buurt woont, kom je 23 maart gezellig jammen bij café Bruuns in Varsseveld?