#3 ChatGPT. Melkman en kruidenier
There is no progress in merely finding a better way to do a useless thing
Melkman en kruidenier
Ok, sinds een maand is er een ware revolutie gaande. Of evolutie, zou Zappa liever zeggen. In mijn techbubble las en hoorde ik al heel veel over de indrukwekkende resultaten van de AI chatbot ChatGPT, maar vandaag verscheen voor een breder publiek bij de NOS weer een item: ChatGPT glipt langs docenten: 'Ik gebruik het om snel huiswerk te maken'.
Het was pas het derde NOS-artikel na deze van 10 dec en deze van 16 dec, maar de komende tijd zullen we er ongetwijfeld nog veel meer over gaan horen. In zijn POM-podcast met Ernst-Jan Pfauth schaarde Alexander Klöpping de dienst al in het rijtje 1. Internet, 2. iPhone, 3. ChatGPT. Grote stappen, maar mijn hoofd kan ook niet echt stoppen met nadenken over de implicaties voor zo veel beroepen en sectoren. Voor jong en oud.
‘Alleen ík kan bedenken wat ik erin stop’, denk ik steeds. Mijn opgedane kennis van de basisschool tot de universiteit en uit alle artikelen, boeken en gesprekken in de jaren daarna - voor zover ik dat nog weet - culmineren uiteindelijk in een creatieve letterconfetti van associaties en input van andere zintuigen die op een bepaald moment worden aangesproken. Wat eruit komt - zoals de vorige zin - is eveneens grotendeels afhankelijk van wat ík erin stop en een dergelijke zin verwacht ik ook niet zo snel van eindbaas bot.
Desalniettemin, voor heel veel toepassingen hoeft dat natuurlijk ook niet. Dan is een snelle ruwe klad in de chat - nee dat rijmt niet - voldoende om vervolgens zelf nog even te redigeren. Zoals met zoveel media, weten we nog niet precies hoe gebruikers het zullen gaan gebruiken, maar dat het gigantische implicaties zal hebben is denk ik wel te stellen.
Ik probeer jullie graag aan de hand van enkele citaten mee te nemen in een mogelijkheid: die van het uitsterven van diverse beroepen. Wat mij betreft vergelijkbaar met de melkman en de kruidenier voorheen.
“Eind 19e eeuw veranderde er veel voor de melkboeren en melkmannen toen de zuivelfabrieken ontstonden. In deze melkfabrieken werd een deel van de productie en de verdere distributie van de melkveehouders overgenomen. …/… De melkman ging met zijn gemotoriseerde wagen, na 1966 werd hij ook wel de SRV-man genoemd, de wijk bedienen. Eind jaren ’60 kreeg ook de melkman concurrentie van de supermarkt en verdween hij langzaam uit het Nederlandse straatbeeld. Sommige melkmannen gingen zelf ook met de tijd mee. Zo werd de eerste supermarkt van Nederland in 1953 geopend door de melkman Dirk van den Broek”.1
“Door de komst van supermarkten in de vorige eeuw is de kruidenier zo goed als verdwenen uit het straatbeeld. …/… Slagers, bakkers en groenteboeren zien we vandaag de dag zelfs nog steeds. Het verschil tussen de beroepen ligt echter bij de versheid van de producten. Een kruidenier is enkel gespecialiseerd in droge levensmiddelen, wat makkelijker te vervangen bleek door een supermarkt. …/… Het beroep is ontstaan rond de middeleeuwen, toen er al sprake was van zogeheten ‘crudeners’. Kruideniers waren destijds een soort combinatie tussen een drogist en een apotheker, omdat kruiden veel gebruikt werden voor geneeskundige doeleinden. Hier kwam een einde aan vanaf de 17e eeuw, toen wettelijk verkondigd werd dat kruideniers geen geneeskundige artikelen meer mochten verkopen. Na het verbod op verkoop van geneesmiddelen, dunt de markt van de kruidenier uit. Het uitvoeren van hun beroep wordt voor de kruideniers steeds lastiger gemaakt. In de 19e eeuw komt de merkenwet tot stand, waardoor fabrikanten onder een eigen merknaam konden registreren. Kort hierna ontstonden de eerste grootwinkelbedrijven of ‘grootgrutters’. Eén van deze was keten De Gruijter, die later uitgroeide tot Albert Heijn”2
Moraal?
Zoals sommige melkmannen en kruideniers met de tijd meegingen, zo zullen bepaalde beroepen die veel met tekst te maken hebben, zich ook echt moeten aanpassen. Niet morgen, maar vandaag. Of niet natuurlijk, zoals de meeste melkmannen en kruideniers destijds.
Ik was tot slot benieuwd of ChatGPT zelf een vergelijking ziet. Hieronder lees je het antwoord op mijn prompt: “Maak een vergelijking tussen het verdwijnen van de kruidenier en de melkman door de opkomst van supermarkten, en de beroepen die gaan verdwijnen door de komst van ChatGPT.”
“Many people are busy trying to find better ways of doing things that should not have to be done at all. There is no progress in merely finding a better way to do a useless thing." Henri Ford, 1922.
Lees-, luister- en kijktips:
📖 Artificial Intelligence Using AI Platforms to Save Time and Boost Efficiency Tien mooi voorbeelden van AI platformen; o.a. ChatPGT en DALL-E 2
🎵 Eurosonic Noorderslag staat weer voor de deur met de artiesten van morgen. Liefhebbers kunnen komende week tijdens het werk luisteren naar maar liefst 35 uur nieuwe muziek van alle bevestigde ESNS23 acts.
🎥 What ChatGPT Could Mean for the Future of Artificial Intelligence. Een disclaimer na alle ChatGPT hosanna. Joe Rogan heeft nog nooit met ChatGPT gewerkt en bespreekt in zijn uitzending met gast Bret Weinstein met name de gevaren.
Thanks again voor het lezen en tot de volgende?
M.
Plakboek ∞ “We are not makers of history. We are made by history”. - Martin Luther King Jr.
https://isgeschiedenis.nl/nieuws/het-verdwenen-beroep-van-de-melkman
https://isgeschiedenis.nl/nieuws/het-verdwenen-beroep-van-de-kruidenier